Hoe werkt het en wat is belangrijk?
Ik kreeg de vraag van Jannemieke, die na de scheiding wilde dat zij al moeder de enige ouder wilde zijn met gezag over de kinderen. Ze wilde weten hoe ze dit zou kunnen regelen. De eerste vraag die bij me opkomt is, wat ligt er achter deze opmerking? Vrijwel altijd hebben vragen en opmerkingen een diepere achtergrond, en ik zie het als mijn taak als mediator om die achtergrond te ‘ontrafelen’.
Vooral ook voor de kinderen is de scheiding van hun ouders een ingrijpende en emotionele gebeurtenis. Ouders moeten naast alle praktische zaken zoals het verdelen van spullen en het vinden van nieuwe woonruimte, ook nadenken over het gezag over de kinderen. Maar wat betekent dat precies? En hoe zorg je ervoor dat je kinderen hier zo min mogelijk last van hebben?
Wat is ouderlijk gezag?
Gezag gaat over de verantwoordelijkheid voor de opvoeding en verzorging van je kind(eren). Het betekent dat je beslissingen mag nemen over belangrijke zaken in het leven van de kinderen, zoals naar welke school zij gaan, medische behandelingen en het aanvragen van een paspoort. Als ouders getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, hebben ze vrijwel altijd gezamenlijk gezag.
Wonen ouders samen (en de vader het kind erkend heeft) is er voor kinderen geboren vanaf 2023 automatisch gezag voor beide ouders. Voor kinderen die door de vader vóór 2023 erkend zijn, dienen ouders het gezag voor vader te regelen.
De moeder (uit wie het kind geboren is), heeft altijd ouderlijk gezag, daarvoor hoeft niets geregeld te worden.
Gezag na de scheiding
Na een scheiding of het beëindigen van de relatie blijft het gezag in principe gezamenlijk. Dit betekent dat beide ouders evenveel recht en verantwoordelijkheid hebben en houden om beslissingen te nemen over de kinderen. Dit wordt in Nederland gezien als het beste voor het kind, omdat beide ouders op deze manier betrokken blijven.
Maar wat als jullie het niet eens worden over een belangrijke beslissing? Dan is het belangrijk om eerst te proberen er samen uit te komen, bijvoorbeeld met hulp van een mediator. Kom je er echt niet uit, dan kun je naar de mediator. Pas als je er bij de mediator niet uitkomt, ga je naar een rechtbank. De rechter kijkt altijd naar wat het beste is voor het kind.
Wat als één ouder het gezag wil?
Er zijn situaties waarin één ouder na de scheiding het gezag wil hebben. Dit gebeurt bijvoorbeeld alleen als er sprake is van geweld, incest of misbruik van de kinderen of andere omstandigheden die onveilig zijn voor kinderen. In zo’n geval kan de andere ouder een verzoek indienen bij de rechter om het gezag alleen te krijgen. Let wel: de rechter wijst dit alleen toe als dit in het belang is van het kind.
